Rozpoznanie IBS

Zespół jelita nadwrażliwego należy do chorób trudnych w rozpoznaniu. Objawy zaburzenia są takie same, jak w przypadku wielu innych chorób układu trawiennego, w tym także raka jelita grubego, dlatego konieczne jest wykluczenie wszystkich pozostałych możliwych dolegliwości. Często o ostatecznej diagnozie pacjent dowiaduje się po wielu miesiącach a nawet latach nieskutecznego leczenia w związku z błędnym rozpoznaniem choroby. Na szczęście, opóźnione rozpoznanie zespołu jelita nadwrażliwego nie pogarsza stanu zdrowia pacjenta. Wiele osób funkcjonuje z niezdiagnozowanym IBS, mimo uciążliwych objawów choroby. Większość z nich unika lekarza ze strachu przed zdiagnozowaniem poważnej choroby.

Rozpoznanie IBS - czynnościowe bóle jelitaDo chorób, z którymi najczęściej mylona jest biegunkowa postać zespołu jelita drażliwego, należą między innymi: choroby zapalne jelit, biegunka infekcyjna, niedobór laktazy, przewlekłe zapalenie trzustki, nadczynność tarczycy, mastocytoza, nietolerancja laktozy, alergia pokarmowa, celiakia, rak jelita grubego, choroba uchyłkowa jelit, choroba Whipple’a, rakowiak i chłoniak jelit oraz zakażenie pasożytnicze, grzybiczne, wirusowe lub bakteryjne (tzw. poinfekcyjny zespół jelita drażliwego).

 

W przypadku zaparciowej i mieszanej postaci zespołu jelita nadwrażliwego przed postawieniem diagnozy wykonuje się badania w kierunku: raka jelita grubego, raka żołądka, raka trzustki, porfirii, zapalenia wyrostka robaczkowego, kamicy żółciowej i innych chorób dróg żółciowych, zapalenia uchyłków, wrzodu trawiennego, chorób układu moczowo-płciowego, choroby wieńcowej, niedoczynności tarczycy, przepukliny pachwinowej.

Inne choroby, jakie należy wykluczyć to: choroby okrężnicy, kolka nerkowa, choroby przydatków – te schorzenia zazwyczaj objawiają się bólem odczuwanym w lewym podbrzuszu. Jeżeli ból zlokalizowany jest w lewym nadbrzuszu możliwe jest wystąpienie chorób śledziony, trzustki, żołądka i przełyku. U kobiet dodatkowo wykonuje się badania na endometriozę, guz jajnika czy torbiele.

Po wykluczeniu wyżej wymienionych chorób i stwierdzeniu, że objawy zaburzenia ruchliwości jelit występują z nieznanych przyczyn, dochodzi do rozpoznania zespołu jelita drażliwego.

Podejrzewając u siebie zespół jelita drażliwego, należy przeanalizować nie tylko okres trwania dolegliwości, ale także ich intensywność. Jeżeli częstotliwość wypróżnień sięga więcej niż 3 dziennie lub spada poniżej 3 tygodniowo, stolec ma nieprawidłową konsystencję i występuje nieprawidłowy pasaż jelitowy, czyli nagłość, parcie lun niepełne uczucie wypróżnienia, istnieje duże prawdopodobieństwo, że przyczyną tych objawów jest zespół jelita nadwrażliwego. W takiej sytuacji należy udać się do lekarza, który wskaże, odpowiednią dla danego pacjenta, drogę leczenia.

Po stwierdzeniu kluczowych objawów zespołu jelita drażliwego, lekarz przeprowadza wywiad, a na podstawie zdobytych informacji, skieruje chorego na odpowiednie badania. Celem tych badań jest przede wszystkim wykluczenie przyczyn organicznych, takich jak uszkodzenia strukturalne jelit (powstałe przykładowo w wyniku choroby nowotworowej), stany zapalne czy przyczyny biochemiczne wskazujące na defekty w procesach przemiany materii.

Standardowym narzędziem diagnostycznym, znajdującym zastosowanie w badaniach klinicznych są tzw. kryteria rzymskie, czyli klasyfikacja zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego przyjęta przez międzynarodową grupę ekspertów. Zgodnie z tą klasyfikacją do zdiagnozowania zespołu jelita drażliwego dochodzi, gdy objawy choroby utrzymują się przynajmniej 3 miesiące w ciągu ostatnich 12 miesięcy, gdy nie występują objawy alarmujące (patrz poniżej) i gdy pacjent stwierdza występowanie przynajmniej 2 z 3 następujących objawów:

  1. Po wypróżnieniu bóle brzucha ustępują lub są mniejsze.
  2. Bólom brzucha towarzyszy zmiana rytmu wypróżnień.
  3. Bólom brzucha towarzyszy zmiana konsystencji i objętości stolca (stolce obfite lub skąpe, płynne lub twarde, przypominające kulki).

Objawy alarmujące – NIE WSKAZUJĄCE na zespół jelita drażliwego!

Objawy, które sygnalizują poważne choroby organiczne, ale NIE WSKAZUJĄ na zespół jelita drażliwego to:

  • utrudnienia połykania
  • krwawienie z przewodu pokarmowego oraz niedokrwistość
  • zmniejszenie masy ciała
  • powtarzające się wymioty
  • gorączka, dreszcze
  • ciągła biegunka

Powyższe objawy powinniśmy traktować jako alarmujące, zwłaszcza w przypadku osób po 40. roku życia. Objawy te nie wskazują na zespół jelita wrażliwego. Należy się niezwłocznie skontaktować z lekarzem pierwszego kontaktu lub na ostry dyżur.

 

Zobacz jakie badania wykonywane są rozpoznaniu zespołu jelita drażliwego: badania i diagnoza zespołu jelita drażliwego