Biegunka, zaparcia, wzdęcia – zna je chyba każdy człowiek, a sygnalizować mogą wiele zaburzeń i chorób przewodu pokarmowego, między inny zespół jelita drażliwego. Temu częstemu zaburzeniu może towarzyszyć dyskomfort lub ból brzucha, który przybiera charakter kurczów, kłucia lub pieczenia. Nasilenie bólu zmienia się, podobnie jak jego lokalizacja, jednak najczęściej odczuwany jest dyskomfort w okolicy podbrzusza. Ból ustępuje, bądź zmniejsza się po wypróżnieniu. Choroba może przebiegać w różny sposób – u niektórych osób dominującym objawem jest biegunka, u innych zaparcia, a jeszcze inni cierpią raz na biegunkę, a raz na zaparcia.
Charakterystyczną cechą zespołu jelita drażliwego jest nasilanie objawów w sytuacji stresu lub niepokoju. Uciążliwa biegunka pojawiająca się z powodu zdenerwowania, czy w trudnych sytuacjach życiowych, wskazuje na IBS.
Często po długotrwałej biegunce następuje kilka dni zaparć, podczas których chory odczuwa uczucie pełności, lecz nie może się wypróżnić.
Do zdiagnozowania zespołu jelita drażliwego dochodzi dopiero, gdy najczęściej występujące objawy utrzymują się lub nawracają co najmniej przez 3 miesiące.
Zespół jelita drażliwego to zaburzenie, któremu towarzyszy nieprawidłowy przebieg defekacji:
- zaburzenie rytmu wypróżnień wskazujące na leniwe (wypróżnienie mniej niż 3 razy tygodniowo) bądź nadpobudliwe (wypróżnienie częściej niż 3 razy dziennie) jelito
- zmiana uformowania stolca (przy zaparciach – twardy, czasami „bobkowaty”; przy biegunce – półpłynny lub wodnisty)
- zmiana pasażu stolca (parcie na stolec, nagłe oddawanie stolca, uczucie niepełnego wypróżnienia).
Najczęstsze objawy zespołu jelita drażliwego:
- biegunki (stolce luźne, wodniste)
- zaparcia (stolce zbite lub przypominające „kozie bobki”)
- ból brzucha (kurczowy, kłujący, piekący) o charakterze stałym lub nawracającym, często zmniejszający się po wypróżnieniu
- częste wzdęcia brzucha (przez ponad ¼ dnia)
- częste uczucie parcia na stolec i rzadkie uczucie dostatecznego wypróżnienia odbytnicy
- wydalanie stolca ze śluzem
- uczucie rozciągnięcia jelit
- zwiększenie częstotliwości wypróżnienia w okresie wystąpienia bólu
- naprzemienne występowanie biegunek i zaparć
- uczucie ucisku w podbrzuszu lub okolicy okrężnicy
- uczucie pełności, „przelewanie” i „przetaczanie” w brzuchu
- uczucia zaburzenia trawienia
- bóle przy wypróżnianiu
- objawy nietolerancji mleka i nabiału
- częste wypróżnianie po posiłkach, w stresujących sytuacjach oraz w godzinach porannych.
- bóle głowy
- bóle żołądka
- uczucie zmęczenia
- osłabienie
- nudności, wymioty, zgaga
- bóle pleców
- bóle mięśni i stawów
- częste oddawanie moczu
- zaburzenia ginekologiczne
- lęk i depresja
Pozostałe objawy występujące w części przypadków:
wskazujące na postać biegunkową IBS:
- więcej niż 3 wypróżnienia w ciągu dnia
- papkowaty lub wodnisty stolec
- parcie na stolec
wskazujące na postać zaparciową IBS:
- mniej niż 3 wypróżnienia w tygodni
- twardy lub „owczy” stolec
- duży wysiłek towarzyszący defekacji
Ponadto:
- uczucie niekontrolowanych wypróżnień
- domieszka białego śluzu w stolcu
- uczucie pełności lub rozciągania w jamie brzusznej.