Zespół jelita drażliwego to zaburzenie, na którego przebieg duży wpływ ma stan psychiczny pacjenta. Wielu chorych na IBS cierpi na lęki, depresje, niepokój i nerwice – nic w tym dziwnego, gdyż psychologiczną konsekwencją chorowania na zespół jest obniżenie jakości życia, zarówno prywatnego, jak i zawodowego.

Zespół jelita drażliwego wpływa na zaburzenia w sferze psychologicznej. Ponad połowa leczonych pacjentów skarży się na poczucie zagrożenia, cierpi na lęk, zaburzenia osobowości, a nawet depresję. Dla wielu chorujących, zaburzenie jest na tyle poważnym problemem, że wywołuje poczucie wstydu i niskiego poczucia własnej wartości. To wyraźnie przeszkadza w pracy i życiu towarzyskim, a czasem jest nawet przyczyną unikania kontaktu z innymi.

Niechciane objawy nasilają się zazwyczaj w sytuacjach napięcia emocjonalnego i stresu, który wzmaga skurcze jelita grubego. Często ciężkie przeżycia w życiu pacjenta, takie jak np. utrata pracy czy problemy w życiu osobistym, zaostrzają objawy choroby. U takich pacjentów efekty przynieść może terapia behawioralna skupiona na nauce radzenia sobie ze stresem, psychoterapii i stosowaniu różnych technik relaksacyjnych (np. treningu autogennego) oraz innych metod leczenia psychologicznego, jak hipnoza i terapia poznawczo-behawioralna.

W przypadku wystąpienia zespołu jelita drażliwego częstym zaleceniem lekarzy jest zmiana trybu życia na mniej stresujący. Kiedy jednak, unikanie bodźca wywołującego stres jest niemożliwe (bo jest nim przykładowo sytuacja rodzinna, na którą nie mamy wpływu), wówczas rozwiązaniem może być psychoterapia, a nawet środki przeciwdepresyjne.

Postępowanie ogólne w psychoterapeutycznym leczeniu zespołu jelita grubego rozpoczyna się od wytłumaczenia pacjentowi, na czym polega jego choroba, jakie są jej objawy i w jaki sposób można nauczyć się z nimi żyć oraz stopniowo je łagodzić. Chory zdobywa wiedzę na temat choroby i poznaje strategię radzenia sobie ze stresem, a lekarz próbuje wpłynąć na sposób postrzegania problemów przez pacjenta.